Het beeld van de duistere vrouwelijke heeft mij altijd al gefascineerd. Wat is toch dat deel dat niet gezien mag worden, waar we bang voor zijn of ons voor schamen? Het lelijke, het oude, de heks, de feeks, de kenau. Zij die komt in de nacht, grommend, hijgend, betoverend. Laatst dansde ik in een droom met haar. Ze was sensueel en kalm in haar woestheid. Maar uit mijn dromen ken ik haar ook als verscheurend en verslindend. Als een grote zwarte moeder beer die met haar tanden mijn gezicht kapot bijt. De oude vrouw met een kromme rug die mijn wil opsluiten in haar kelder. Ze komt in verschillende verschijningen en altijd herken ik iets in haar.

We all need to look into the dark of our nature, that is where the energy is, the passion. People are afraid of that because it holds the pieces of us that we’re busy hiding. – La Gitana Eva

De Hindoe godin Kali staat ook wel bekend als ‘de zwarte’. Ze is de moeder van het universum, de vernietiger van het kwaad. Ze staat symbool voor de veranderende natuur, de verandering die zowel leven als dood voortbrengt. Kali representeerd het duister waaruit alles voort kwam. Een godin om dus maar te negeren of uit de weg te gaan? Helemaal niet juist. In India wordt zij vereerd en aanbeden. Ze is de manifestatie van vrouwelijke kracht die zovel leven en dood belichaamt.

In het westen lijken we daar heel anders mee om te gaan. Veel culturen kennen zowel godinnen duo’s die symbool staan van de lichte en de donkere kant van de vrouw, een thema dat ook in veel sprookjes terug komt. De goede en de slechte zus, de godin van leven en de godin van dood, zwart en wit. Denk maar aan Eva en Lillith. Een gemiddeld basisschool kind kan je vertellen wie Eva is. Maar hoeveel aandacht krijgt haar tegenpool?

Het duistere is letterlijk datgene wat we niet zien, dat wat in de schaduw is. Onze pijn, verdriet en angsten. Datgene wat we weg willen drukken, onze trauma’s en complexen. We lijken een collectieve angst te delen voor alles wat ouder wordt of sterft. Maar vooral voor de duistere vrouw. Zij is echt gevaarlijk.

Herken je die zoektoch naar het duister? Voel je je aangetrokken? Een eerste stap om je eigen donkere kant te leren kennen kan zijn het onderzoeken naar hoe je omgaat het met fenomeen ‘donker’. Ben je comfortabel in de nacht? Als je alleen bent in het donker? Wat vind je van de tekenen van veroudering van je lichaam? Hoe ga je met jezelf en je omgeving om tijdens je maanstonden? Wat is je relatie met de dood? Met loslaten? En de winter? Hoe ga je om met woede en agressie? Mag je boos worden van jezelf?

Misschien herken je in jezelf soms het archetype van de donkere vrouw. De verleidster, de heks, de wilde. Als je er bewust op let ga je misschien merken dat de duistere vrouw zich vooral tijdens bepaalde fasen van de maan of van je maanstonden laat zien. Heb je verlangens die niet ‘mogen’ of waar je je voor schaamt?

Onze maatschappij is volledig gericht op de zogenaamde ‘dagzijde’. Winst, vooruitgang, productiviteit, steeds groter en beter, dat zijn de dingen die we het liefst zien. Door alleen de focus te willen leggen op datgene wat bloeit en groeit ontken je dat het leven cyclisch is. Na een bloeiende zomer is het tijd voor de natuur om zich weer terug te trekken, om te verteren en te laten sterven, zodat er in de lente weer ruimte is voor nieuw leven. Een valse groei kan niet oneindig worden voortgezet, er zal altijd een moment van vallen komen. Hoe langer je vasthoudt aan die groei hoe dieper de val zal zijn.

Momenten van spiritueel inzicht of ontwaken beschrijven we vaak met termen die op licht duiden. Verlicht zijn, het licht zien, een helder moment. Keer naar het licht en je zult tot diepe wijsheid komen. Alles is toch ‘liefde en licht’? Of ontkennen we daarmee een groot deel van het leven? Misschien moeten we meer opzoek gaan naar het donker. Op zoek naar aarde, naar grotten, naar het rauwe, de nacht. Door het donker op te zoeken kunnen we de balans herstellen met de delen van ons die eeuwen lang onderdrukt zijn. Omdat ze vies zijn, zondig, onrein.

Als we als mensen en maatschappij ‘heel’ willen zijn dan is het van belang dat de nachtzijde of schaduwzijde weer een plek krijgt in onze maatschappij. Een herwaarderen voor het donkere zodat beide kwaliteiten en energieën in balans kunnen zijn. Zoek de donkere vrouw in de nacht, zodat je met haar kan dansen in de dag.

You, darkness, that i come from

I love you more than all the fires

that fence in the world

for the fire makes a circle of light for everyone

and then no one outside learns of you.

But the darkness pulls in everything –

shapes and fires, animals and myself,

how easily it gathers them! –

powers and people –

and it is possible a great presence is moving near me.

I have faith in the nights.

Rainer Maria Rilke