De outsider en de rol van de haag
Geplaatst op: 26-11-2020
Schrijver: VrouwenWijs
Oud en alleen, excentriek of afwijkend, wijs of anders ongebruikelijk. De heksenjacht in Europa (ongeveer 1450 tot 1750) richtte zich op de outsiders. Vele tienduizenden mensen, met name vrouwen, werden verbrand, verhangen of verdronken. Deze jacht bleek niet alleen op ketters te zijn gericht. Een gevaar zijn voor het establishment of het patriarchaat, op wat voor manier dan ook, maakte je ook een heks, heiden of ketter. Het ‘andere’ of ‘onbekende’ leek synoniem voor het kwaad te zijn. Dit blijkt een hardnekkig verschijnsel als je kijkt naar het verloop van de rest van de geschiedenis. In ons collectief bewustzijn zijn nog steeds sporen te vinden van dit verleden die de kop op steken. De heksenwond heeft vele vertakkingen en wacht in de schaduw om toe te slaan.
Als er één emotie is die bij de heksenwond hoort dan is dat angst. De angst om anders te zijn, om niet geaccepteerd of zelf verstoten te worden. Het kan een angst zijn om je uit te spreken tegen autoriteiten, klein of groot. Angst voor het uitspreken van jouw eigen waarheid of om je stem te laten horen. Angst om in je lijf te zijn, angst voor vrouwelijkheid. Angst voor jaloerse vrouwen, voor bonden en pacten, voor roddels en misleiding. Angst om je ongebruikelijke vaardigheden en krachten in te zetten, om in je kracht te stappen en eigenaarschap te nemen over wie je bent. Het kan een angst zijn om open en eerlijk te zijn over je spirituele beoefening. De angst kan zich uiten in wantrouwen, jezelf verstoppen, een gevoel van ondergronds te moeten gaan, je niet veilig voelen. Angst voor veroordeling van de buitenwereld omdat je alleen, onafhankelijk, kinderloos, onnavolgbaar of onaangepast bent.
Niet meer deel uitmaken van de maatschappij, niet willen (of kunnen) conformeren aan de verwachtingen van de heersende norm. Zo nu en dan hoor je mensen zeggen dat ze daar bewust voor kiezen, omdat ze willen ontsnappen of zich willen afzetten. Maar het kan ook de buitenwereld zijn die iemand als ‘niet meer lid’ beschouwd. Omdat je anders eet, woont, vrijt, stemt, gelooft of je anders kleedt. Kortom, dat je een ongewone leefstijl hebt en niet doet zoals het hoort. Op welke manier je ook een buitenbeentje bent, geen deel uitmaken van de maatschappij kan simpelweg niet. Of je het nou eens bent met de heersende ideologieën, of de maatschappij jou nou wel of niet erkend, vanaf je geboorte tot je dood bent je deel van een maatschappij. De landloper of vlierefluiter, de outlaw, heks of wildeman, de zigeuner in een wagen, de kunstenaar die in de nacht werkt, de kluizenaar die je zelden ziet, de dorpsgek die de duiven voert, het verwilderde genie, de junk, de gek, kortom al het vreemde … Het zijn de buitenbeentjes die de rand van de maatschappij vormen.
Deze rand van de maatschappij kan je zien als een ring of haag. Deze bepaalt de uitersten en grenzen. Je zou de maatschappij kunnen zien als een grote cirkel. Daarbinnen bevindt zich een hoop diversiteit. De buitenste kring wordt gevormd door de randfiguren. Valt deze kring weg? Dan is er een nieuwe groep die die plek zal innemen of daarmee opnieuw de kaders van de maatschappij definieert. In de haag zijn heeft een functie. En dan bedoel ik niet die van spek en bonen, van reservedeelnemer of gedoogburger. Als je randfiguren zo bekijkt dan bestempel je ze als de zielige stiefkindjes van onze wereld. Denk eens aan een klein dorpje met een haag eromheen. De haag bepaald de grens van het dorp. De haag kan beschermen en buitenhouden wat ongewenst is. Misschien komen er af en toe mensen voorbij. De mensen bij de haag kunnen communiceren met de buitenwereld en informatie meenemen naar de kern van het dorp. De functie van de haag is de grens aangeven; dit definieert wie wij zijn, wat onze ruimte is. Als een veilige kring om ons samenzijn. Welke rol hebben de outsiders voor de insiders? De heggenrijder kan informatie overbrengen van buiten de haag naar binnen de haag. Niet om een wereld te scheppen waarin wij en zij tegenover elkaar staan maar juist om onze levens te verrijken.
De heks is momenteel hip en beleeft een enorme opleving als symbool voor een sterk onafhankelijk mens. Ze staat voor veel dingen waar mensen meer en meer naar lijken te verlangen, namelijk verbinding met de natuur en andere levensvormen. De heks is diepgeworteld in de aarde en werkt samen met het land. Ze weet wat haar kracht is en is verbonden met zichzelf. Ze heeft haar plek ingenomen. Ik spreek nu over een vrouw maar steeds vaker wordt de heks gezien als genderloos of vrij van de daarover heersende ideeën. De heks kan shapeshiften en ook op dit gebied is zij/hij een heggenrijder. Maar er schuilt meer achter dit autonome rolmodel. De heks is diegene die aan de rand woont van het dorp. Zij is de outsider, het vreemde, het onaangepaste. Waar voorheen mensen hierom vermoord werden helpt deze wedergeboren heks ons met bewust onze plek in te nemen in de haag. Misschien heb jij ook het gevoel dat je zo’n randfiguur bent. Heb je het gevoel dat de wereld om je heen aan je trekt? Dat je in een norm moet passen waar jij simpelweg niet in thuishoort? Verberg je je kracht en authenticiteit in de hoop daardoor meer geaccepteerd te worden? Moeten jouw intuïtie en eigenzinnigheid daaronder lijden? Misschien is het tijd om bewust je plek in de haag in te nemen. Niet op het reservebankje of op een gedoogde plek maar op een volwaardige plek met een functie. Het kan veel werk kosten om de angsten van heksenwond steeds weer van je af te schudden. Laten we vol verwondering ruimte maken voor het onbekende zodat een ‘wij tegen zij’ niet langer tot klopjachten kan zorgen. Laten we op het niemandsland van de verstoten outsider een haag maken. Een erehaag van wijzen en wilden die onze levens voeden en verrijken met de magische sidderingen van het onzichtbare leven van voorbij de haag.
Afbeelding: Theodor Kittelsen, 1900
Bewerkt door VrouwenWijs op 26-11-2020 12:27